کد مطلب:106723 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:153

[صفحه 423]

(ما حقی داریم، اگر آن را به ما دادند، خواهیم گرفت، و اگر ندادند، بر شتر مشقت، سوار می شویم، اگر چه شبروی دراز باشد). سیدرضی می گوید: این سخن از سخنان لطیف و فصیح امام (ع) است، و معنای آن چنین است، كه اگر حق ما را ندهند، گرفتار سختی شده و خوار خواهیم بود، توضیح آن كه كلمه ی ردیف یعنی كسی كه بر پشت سر دیگری سوار شود، مانند برده، اسیر و كسانی كه همانند آنهاست. ازهری، در تهذیب اللغه از قول قتیبی می گوید: اعجاز الابل: آخرهای شتر جمع عجز، یعنی مركب ناهموار و سخت، گفته است: معنای سخن امام (ع) چنین است: اگر ما را از حق خود بازداشتند، به مركب مشقت سوار می شویم و هر چند طول بكشد، بر آن شكیبا خواهیم بود، و از كسانی كه حق ما را حلال شمرده اند، نخواهیم گذشت. آنگاه ازهری می گوید: مقصود علی (ع) سواری بر مركب سخت نبوده، بلكه اعجاز شتر را مثل برای عقب ماندن او از حق امامتش و جلو افتادن دیگران از او، آورده است بنابراین هدف امام (ع) این است كه اگر ما را از حق امامتمان بازداشتند، و از این حق عقب نگهداشته شدیم، در دنبال آن ایستادگی و پایداری می كنیم، هر چند كه روزگار درازی باشد. السری: حركت در شب. به نظر من، آن كسی

كه هر سه احتمال را نقل كرده نظرش صحیح تر و به حقیقت نزدیكتر است زیرا سوار شدن بر پشت سر، محتمل است. خواری، سختی و عقب افتادن مقام و منزلت باشد و احتمال می رود تمام اینها مورد نظر امام (ع) باشد. ازهری بین مثل و كنایه تفاوت نگذاشته است، زیرا سواری بر پشت سر، كنایه از امور یاد شده است، و همچنین طولانی بودن حركت در شب كنایه از مشقت زیاد است، زیرا این جای تصور و لازمه ی سیر طولانی در شب است، و احتمال دارد كه عبارت امام (ع)، كنایه باشد، به صورت یك ضرب المثل.

صفحه 423.